సామెతలు 22

1. కుంటికులాసం, ఇంటికి మోసం.
2. కుంటి గాడిదకు జారిందే సాకు.
3. కుంటి గుఱ్ఱానికి జారిందే సాకు.
4. కుంటి గుఱ్ఱాలు, తోలు కత్తులు.
5. కుంటివానికి కుయుక్తులెక్కువ.
6. కుంటి వాని తిప్పలు కుంటివానికి, గూనివాని తిప్పలు గూనివానికి.
7. కుంటివాని పారుపత్తెము ఇంటి ముందఱే.
8. కుంటి సాకులు-కొంటె మాటలు.
9. కుంటోడైనా ఇంటోడు మేలు.
10. కుండ ఎప్పుడు వేఱో, కుదురు అప్పుడే వేఱు.
11. కుండమార్పు మనువులు కూడైనావస్తవి, కుమ్మయినా అవుతవి.
12. కుండను మూయను మూకుడున్నది గానీ, లోకుల నోరు మూయనేమున్నది?
13. కుండల దుమ్మును రోకళ్ళతో దులిపినట్లు.
14. కుండలు, చేటలు లేవని వండుకతినటం మానుకుంటామా?
15. కుండలు దాచినా, కండలు దాచలేము.
16. కుండలోకి కూడూ, గుదములోకి గూటాము తా తెచ్చుకుంటేనే గానీ రావు.
17. కుండలో కూడుంటే, ముండకు నిద్ర రాదు.
18. కుండలో కూడు కదలకుండా ఉండాల, బిడ్డలు మాత్రం పెరగాల.
19 కుండలో కూడుమాత్రం కుండలో ఉండాల, బిడ్డ గుండ్రాయి మాదిరి కావాల.
20. కుండలో గుఱ్ఱాలు తోలినట్లు.
21. కుండలో మెతుకులన్ని పట్టిచూడవలెనా?
22. కుండలో లేనిది నా సిండలోనుండి తెచ్చిపెట్టనా అన్నదిట.
23. కుండవెళ్ళి బిందెకు తగిలినా, బిందె వచ్చి కుండకు తగిలినా కుండకే మోసం.
24. కుండ వేరైతే, కులం వేరా?
25. కుందేటి కొమ్ము సాధించినట్లు.
26. కుందేలు దొరికే వేళకు కుక్కకు బయటికి వచ్చిందట.
27. కుందేళ్ళతో గూడా పరుగెత్తి, కుక్కలతో గూడా వేటాడినట్లు.
28. కుంపట్లో తామర మొలచినట్లు.
29. కుంభకర్ణుని నోటికి అరకాసు మజ్జిగా?
30. కుక్క ఇల్లు సొచ్చి కుండలు వెదకదా?
31. కుక్క అతిమూత్రవ్యాధి, బంధువైరం లేకుంటే, గంటకు ఆమడదూరం పోతాఅన్నదిట (చూచినదాని మీదంతా కాలెత్తి ఉచ్చపోస్తు, కనబడ్డకుక్కలతో కలహిస్తూ పోతుంటుంది).
32. కుమ్మ ఉట్టిచెర్లు తెంచగలదుకానీ, పాలకుండ పడకుండా పట్టగలదా?
33. కుక్క ఎక్కలేక కాదు చచ్చేది, పెరుక్కోలేక.
34. కుక్క గోవుకాదు, కుందేలు పులి కాదు.
35. కుక్క కాటుకు చెప్పుదెబ్బ.
36. కుక్కకు ఏమితెలుసు మొక్కజొన్న రుచి.
37. కుక్కకు ఏవేషం వేసినా మొరగక మానదు.
38. కుక్కకు కూడా కలిసివచ్చే కాలం ఉంటుంది.
39. కుక్కకు కూడు వేస్తే కూటికుండకు ముప్పు.
40. కుక్కకు జలతారు టోపీ పెట్టినట్లు.
41. కుక్కకు నెయ్యికూడు పెట్టడం, చెడ్డజాతికి విద్య చెప్పినట్లు.
42. కుక్కకున్న గుణము గురునకు లేదయా.
43. కుక్కకు పులితోలు కప్పగానే కరవనేరుస్తుందా?
44. కుక్కకు పుట్టేదంతా గొక్కిరిపండ్లే.
45. కుక్కకు పెత్తనమిస్తే కుండలు కెలకదా?
46. కుక్కకు పెత్తనమిస్తే చెప్పులన్ని కొరికి పెట్టిందట.
47. కుక్క చింపిన విస్తరైనట్లు.
48. కుక్క తెచ్చేవన్నీ గొద్దెలే.
49. కుక్క కూయనేమి గుఱ్ఱమునకు లెక్క.
50. కుక్కతోక గట్ట కుదురునా చక్కగా.
51. కుక్కతోక వంకర తీర్చలేని వారు, ఏటివంకల తీర్చగలరా?
52. కుక్కతోక పట్తుకొని గోదారి ఈదినట్లు (దాటినట్లు).
53. కుక్కదానం పట్టి అయినా కుటుంబాన్ని పోషించాలి.
54. కుక్కను అమ్మితే డబ్బు మొరుగుతుందా?
55. కుక్కని ఎక్కితే సుఖమూ లేదు, కూలబడీతే దుఃఖము (నష్టమూ) లేదు.
56. కుక్కను కొట్ట బచ్చనకోల కావలెనా?
57. కుక్కను తెచ్చి అందలంలో కూర్చోబెడితే, కుచ్చులన్ని తెగకొరికిందట.
58. కుక్కను గుఱ్ఱం వలె సాకి దొంగవస్తే రెడ్డే మొరిగినాడంట.
59. కుక్కను పెంచితే గండాయె, కూటికుండకు చేటాయె.
60. కుక్కను పందివలే పెంచి, దొంగవస్తే ఆలుమగలే మొరిగినారట.
61. కుక్కను సింహాసనం మీద కూర్చోబెట్టినా వెనకటి గుణం మానదు.
62. కుక్కను ముద్దు చేస్తే మూతెల్లా నాకుతుంది.
63. కుక్కనోటికి టెంకాయ అబ్బునా?
64. కుక్కపైన గొంగళి వేయగానే గంగిరెద్దు అవుతుందా?
65. కుక్క బతుకు-నక్క చావు.
66. కుక్క బలిస్తే గోనెలు మోస్తుందా?
67. కుక్కబుద్ది దాలికుంటలో ఉన్నంతసేపే.
68. కుక్క ముట్టిన కుండ అక్కఱకు వస్తుందా?
69. కుక్క మొరిగితే జంగం పరపతి పోతుందా?
70 కుక్క అరుపు ఊరిదారి చూపితే, నక్క అరుపు కాటి దారి చూపుతుంది.
71. కుక్కల రంది ఏమిటంటే, చిత్తాకర్తె పెట్టిందేమో చూడు అన్నాడట.
72. కుక్కలకు కులం పంచాయతా?
73. కుక్కలు ఏకులు వడికితే, గుఱ్ఱాలు చీరలు కడతాయి.
74. కుక్కలూ కుక్కలూ పోట్లాడుకొని, కూట్లో దుమ్ముపోసుకున్నాయట.
75. కుక్కలు చెప్పులు వెదుకును, నక్కలు బొక్కలు వెతుకును, తక్కిన నా లంజాకొడుకు తప్పే వెదకున్.
76. కుక్కలు మొరుగుతూనే ఉంటవి, సాతు (బిడారు) సాగిపోతూనే ఉంటుంది.
77. కుక్కవంటి మనసు కూర్చుండనిచ్చునా?
78. కుక్కవస్తే రాయి దొరకదు, రాయి దొరికితే కుక్క రాదు.
79. కుక్క సంతకు పోయి వచ్చినట్లు (కొనదు-అమ్మదు).
80. కుక్క సింహమగునే గోదావరికి బోవ.
81. కుక్క స్వారీకి కుచ్చుల జీనా?
82. కుక్కి చక్రమే (బండి) గోల చేసేది.
83. కుచ్చి (గ్రుచ్చి) కుదుటిలో పెడితే, విచ్చికొని వీధిలోకి వచ్చినట్లు.
84. కుచ్చెలక్రింద త్రాచువలె (కుచ్చెల=పేర్చిన పిడకల గుట్ట, పావడ).
85. కుజనుడౌ వైద్యండు ప్రజకు రోగము గోరు, సామాన్య విప్రుండు చావు గొరు.
86. కుటులమానవులకు గుణమేల కలుగురా.
87. కుట్టని రవిక చేతిలో ఉన్నాసరె, ఏలని మొగుడు ఊరిలో ఉన్నా సరె.
88. కుట్టికుట్టి గుంజాగానికి దుప్పటి నేయించినట్లు.
89. కుడితే తేలు, కుట్టకుంటే కుమ్మరి పురుగు.
90. కుట్టిన ఏడు కుట్టెండ, మరోఏడు మట్టెండ, మూడో ఏడు మొదలెండె.
91. కుట్టిన చెవికి బుడగలు లేవు, మధ్యాహ్నం సద్దికి ఉప్పులేదు.
92. కుట్టిన తేలు గుణవంతురాలు, కూసినమ్మ కుక్కముండ.
93. కుట్టిన తేలు గుణవంతురాలు, కూసినముండ రాళుగాయి ముండ.
94. కుట్టిన తేలు గోడకెక్కె, కూసులంజ రచ్చకెక్కె.
95. కుట్టినమ్మ కుదుట్లో ఉంటే, కూసినమ్మ గయ్యాళి.
96. కుట్టేవాడికి కుడి తట్టు, చీదేవాడికి ఎడమతట్టు ఉండరాదు.
97. కుట్టేవారు చెవులు కుడీతే నొప్పెట్టవు.
98. కుడికన్ను కుదేయ్యటం, ఎడమకన్ను ఎగురేయటం.
99. కుడికాలు పెడితే కుల క్షయం, ఎడమకాలు పెడితే వంశ క్షయం.
100. కుడిచి కూర్చుని గుదంలోకి మేకు తెచ్చుకున్నట్లు.

సామెతలు 21

1. కార్తెమూల మెరుపు కార్తెకు బలం (కార్తెమూల= ఈశాన్యము, కృత్తిక నక్షత్రపు దిక్కు).
2. కార్తెమూల మబ్బు కారక మానదు.
3. కాలంతో కరవులేదు, మగనితో దరిద్రంలేదు.
4. కాలం కర్మం కలిసి రాకుంటే, కమలబాంధవునికైనా కష్టలు తప్పవు.
5. కాలం కానప్పుడు, ఆలే తేలై కరుస్తుంది.
6. కాలం గడచిపోవును, మాట నిలిచిపోవును.
7. కాలం తప్పినవాడిని పై (మీద) బట్టే పామై కరుస్తుంది.
8. కాలం తీరిందంటే, పమిటచెంగే పామై కరుస్తుంది.
9. కాలం నాటి కందిగింజ, పెద్దలనాటి పెసరగింజ.
10. కాలం పోతుంది, మాట నిలుస్తుంది.
11. కాలం మారి కంచు పెంకైనట్లు.
12. కాలం మూడిన వ్యక్తికి కాశీకిపోయినా సేగితప్పదు.
13. కాలంలో విత్తనాలు కలలోనైనా చల్లాలి.
14. కాలం వస్తే, గాడిదకాళ్ళు తిన్నన.
15. కాల కర్మగతుల కనిపెట్టవలెనయా.
16. కాలక్షేపంలేకపోతే, కంచిమేకను కొనుక్కోమన్నారు.
17. కాలతంతే పెరిగేది పుచ్చకాయ, కుళ్ళేది గుమ్మడీకాయ.
18. కాలను పాతకొయ్య, తాగను పాతకల్లు, నమ్మను పాత స్నేహితుడు, చదవను పాత పుస్తకాలు శ్రేష్టములు.
19. కాలమందు చేస్తే దేవతలకు ప్రీతి, అకాలమందు చేస్తే అసురులకు ప్రీతి; ఇద్దరివాతా మన్నుకొడతాను అన్నట్లు.
20. కాలమా ? యాలమా? కడకు చూడె పెళ్ళామా?
21. కాలమొక్కరీతి గడిపినవాడే గడచి బ్రతికినవాడు.
22. కాలానికి కడగండ్లు, దేశానికి (ముప్పు) తిప్పలు.
23. కాలికి చుట్టుకున్న పాము కఱవక మానదు.
24. కాలికి దూరమైతే కంటికి దూరమా?
25. కాలికి వేస్తే మెడకు, మెడకు వేస్తే కాలికి.
26. కాలికి బలపం కట్టుకొని కడప ముగ్గులు పెడతాడు.
27. కాలికి రాని చెప్పును కంచెలో వేయమన్నారు.
28. కాలికి రాని చెప్పు కడగా ఉంచు.
29. కాలికోసం చెప్పులు ఒళ్ళో పెట్టుకోవాలి?
30. కాలినట్టి మ్రాకు కడురమ్యమై ఉండును.
31. కాలితో కదుపుకోవటం, చేతితో జుఱ్ఱుకోవడం.
32. కాలితో నడిస్తే కాశీకి పోవచ్చునుగానీ, తలతో నడిస్తే తనవాకిలి దాటవచ్చునా?
33. కాలిది తీసి నెత్తికి రాసుకున్నట్లు.
34. కాలిన గుడిసెకు పీకిన వాసమే లాభం.
35. కాలిన మన్నూ,కాలని మన్నూ అంటవు (అతకవు).
36. కాలి మెట్లు తలకెక్కినట్లు.
37. కాలి కడుగ ముంత లేదు, కల్లుకు కళాయి గిన్నె.
38. కాలికాలిన పిల్లి వలె (తిరుగాడుట).
39. కాలూ చెయ్యీ ఉన్నంతకాలం కాలం గడుస్తుంది.
40. కాలు జారితే గంగానమ్మదే మహిమ - అన్నట్లు.
41. కాలి జారితే తీసుకోగలం కానీ నోరుజారితే తిసుకోగలమా?
42. కాలి జారితే పడి, నేల అచ్చివచ్చిందికాదు అన్నట్లు.
43. కాలు జారినా మాట సాగినా పడమన్నారు.
44. కాలు జారితే పట్టుకోవచ్చును గానీ మాటజారితే పట్టుకోగలమా?
45. కాలు తొక్కినవేళ, కంకణం కట్టినవేళ.
46. కాలు తొక్కిన మొగుడేనుగంత, కనిపెంచని బిడ్డ బారెడంత.
47. కాలు పట్టుకొని లాగితే చూరు పట్టుకొని వ్రేలాడినట్లు.
48. కాలు వంగిన కానీ గంగానమ్మయినా పట్టదు.
49. కాలువ దాటలేని వాడు కడలి దాటగలడా?
50. కాలు విరిగిన ఎద్దే గట్టెక్కితే, కొమ్ము విరిగిన ఎద్దెక్కదా?
51. కాలే కడుపుకు మండే గంజి.
52. కాల్చిన పందికొక్కులకు కొట్లాట పెట్టేవాడు.
53. కాళిదాసు కవిత్వం కొంత, నా పైత్యం కొంత.
54. కాళ్ళకు చుట్టుకొన్న పాము కరవక మానునా?
55. కాళ్ళకు మొక్కేవాడుపోయి, కంఠాన్ని పట్టుకునేవాడు వచ్చినట్లు.
56. కాళ్ళ దగ్గరకు వచ్చిన బేరం, కాశీకి పోయినా దొరకదు.
57. కావడీ ఎన్ని వంకలు తిరిగితేనే? ఇల్లు చేరితే సరి.
58. కాశీకి పోగానే కఱ్ఱి కుక్క గంగిగోవు అవుతుందా?
59. కాశీకి పోయి కుక్కపిల్లను తెచ్చినట్లు.
60. కాశీకిపోయి కొంగరెట్ట తెచ్చినట్లు.
61. కాశికి పోయినవాడు, కాటికి పోయినవాడు ఒకటే.
62. కాశికి పోయినా కర్మం తప్పలేదు.
63. కాశికి పోయినా కావడి బరువు తప్పలేదు.
64. కాశికి పోయి వచ్చింది మొదలుకొని, కామిశెట్టి ఒక్కడే గుద్దకడీగేది మావూళ్ళొ అన్నాడట.
65. కాశిలో కన్ను మూసినా రాని పుణ్యం, కాళహస్తిలో కాలు పెడితే వస్తుంది.
66. కాశిలో కాసుకొక లంజ.
67. కాశిలో బెండను వదిలినాడుగానీ, ముండను వదలలేదు.
68. కాశివాసులైనా కానలేరు మోక్షంబు.
69. కాసిచ్చేదే గొప్ప కలిలో రాజులకు.
70. కాసీ పూసే చింతా, గన్నారపు సంత, నీళ్ళకడవముంత, నిద్రకేమి పుచ్చుకుంటావే?
71. కాసుకు కాలెత్తే దానికి కాశీయాత్ర కావలెనా?
72. కాసుకు గతిలేదు, కోటికి కొడి ఎత్తినాడు. (కొడి=పతాకము).
73. కాసుగలమ్మ కట్టవిప్పా, వీసంగలమ్మ విడవా మడవా.
74. కాసు గొడ్డుకు రూక బందె.
75. కాసును వెతుకగా రత్నము గన్న రీతి.
76. కాసుకు మూతినాకబోతే మూడు నూర్ల ముంగర పోయిందట.
77. కాసులకును దిరుగ కలుగునా మోక్షంబు.
78. కాసులేనివాడు కడు బ్రహ్మచారియౌ.

కి

79. కించిత్తు నల్లి గరచిన మంచమునకు పెట్లు వచ్చు.
80. కింద ఒకబొంత, మీద ఒకబొంత, నాకేమి చింత?
81. కింద పడినా మీసాలకు మన్ను కాలేదన్నట్లు.
82. కిందపడ్డా, పీటికి మన్ను కాలేదు (పీట=వీపు)
83. కిందపెట్టిన పంటలుండవు, పైన పెట్టిన వానలుండవు.
84. కిందబెట్టిన పంటెలుండవు, పైన పెట్టిన బానలుండవు.
85. కింద పడ్డా, పైచేయి నాదే అన్నట్లు.
86. కింద మట్ట రాలుతుంటే, పైమట్ట నానవేస్తుంది.
87. కిఱ్ఱులో కిఱ్ఱు కలిస్తే కంపేడకు పోతుంది?

కీ

88. కీలెంచి మేలెంచవలెను.
89. కీర్తిమార్గం కాటికే దారిచూపును.
90. కీలూడిన యంత్రం-తొండములేని ఏనుగు.
91. కీలెఱిగి వాత పెట్టలి.

కు

92. కుంచమంత కూతురుంటే మంచం మీదే కూడు (తల్లికి).
93. కుంచంలో కుదుళ్ళు పోసినట్లు.
94. కుంచాలమ్మ కూడువేస్తే, మంచాలమ్మ మాయం చేసిందట.
95. కుంచెడుంటే కుడికొప్పు, అడ్డెడుంటే ఎడమకొప్పు.
96. కుంచెడు గింజలకు కూలిపోతే, తూమెడు గింజలు దూడలు తినిపోయినవట.
97. కుంచెడున్నమ్మకు కూర్కు పట్టదు.
98. కుంజరయూధమ్ము దోమ కుత్తుక జొచ్చినట్లు.
99. కూంజరాశి ఉన్న గుహ ప్రవేశించునే, సత్యహీనమైన జంబూకంబు?
100. కుంటి ఎద్దు రానిదే దూలమెత్తరు.

సామెతలు 20

1. కాకి కావుమంటే, మొగుణ్ణి కౌగిలించుకొన్నట్లు.
2. కాకికి కంకెడులేదు, పిట్టకు పిడికెడులేదు.
3. కాకికూత బోలు కర్మ బంధుల కూత.
4. కాకి కూయగాలేచి, కాటుకమాదిరి అన్నం కాకరకాయ మిరియం చేసి, పసువులొచ్చే వేళకు పరుగెత్తి పరుగెత్తి వడ్డించిందట.
5. కాకి గూటిలో కోకిలపిల్ల వలె.
6. కాకి గూడు పెడితే కడపటి వర్షం.
7. కాకి చిక్కిన గొడ్డు డొక్కచీల్చునుగానీ, బలిసిన వసరం పొంత పోగలదా?
8. కాకిని కొడితే గద్ద చచ్చిందట.
9. కాకినితెచ్చి పంజరంలో పెడితే చిలుకపలుకు పలుకుతుందా?
10. కాకిపిల్ల కాకికి ముద్దు.
11. కాకిముక్కున దొండపండు వలె.
12. కాకి ముక్కెర తన్నుకొనిపోయి డొంకలపాల్చేయుగానీ తినగలదా?
13.కాకి సోమాల కుతురు-అంకమ్మకళల అల్లుడు (కాకిసోమాలు=వెఱ్ఱిచేష్టలు; అంకమ్మకళలు=అవ్యక్త చేష్టలు).
14. కాకులు అరుస్తూనే ఉంటవి, కరవాడ ఎండుతూనే ఉంటుంది. (కరవాడ=ఉప్పు పట్టించి ఎండపెట్టిన ఉప్పునీటి చేప).
15. కాకులను కొట్టి గద్దలకు వేసినట్లు.
16. కాకుల మధ్య కోకిల.
17. కాకులు రోకళ్ళెత్తుకు పోయినవి అన్నట్లు.
18. కాకై కలకాలం ఉండేకంటే, హంసై ఆరునెలలున్నా చాలు.
19. కాగల కార్యం గంధర్వులే తిరుస్తారు.
20. కాచిన చెట్టుకు కఱకు రాళ్ళు.
21. కాచినచెట్టుకే కఱ్ఱదెబ్బలు.
22. కాచినగంజి తాగనిస్తే నేను కమ్మనాయుడనే (కాపు) నే కాదు అన్నాడట.
23. కాటికి కాళ్ళుజాచి, తిండికి చేతులు జాచినట్లు.
24. కాటికి పోయినా కరణాన్ని నమ్మరాదు.
25. కాటిపోయినా కాసు తప్పదు.
26. కాటికి పోయిన పీనుగు, కట్టెలపాల్గాక ఇంటికి వస్తుందా?
27. కాటి దగ్గఱి మాటలు కూటిదగ్గర ఉండవు.
28. కాతిలో పండినవి, కాకులు తిన్నవి-ఒకటి.
29. కాడికిందకి వచ్చిన గొడ్డు, చేతికిందకు వచ్చిన బిడ్డ.
30. కాడిన పోట్లలో కత్తితో గీకినట్లు. (కాడిన=గుచ్చుకొనిన, తెగిన)
31. కాడు కాలుతూ ఉంటే, కన్నె ఎదుగుతూ ఉంటుంది.
32. కాదు అంటే కళ తక్కువ, అవును అంటే ఆయుస్సెక్కువ.
33. కాదు అన్నవాడే కరణం.
34. కాదు కాదు అంటే, నాది నాది అన్నడట.
35. కాదనకుండా కట్టెనిచ్చెను గానీ వినబడకుండ వీరణాలు వాయించగలవా?
36. కానకుండ మాట్లాడే మాటా, కడగని గుద్ద ఒకటే.
37. కానని ముఖానికి గంధము అక్షతలు.
38. కానవచ్చే కొండలను గట్టెక్కి చూడటం ఎందుకు?
39. కాని కాలాన ఆలే పెండ్లం (వ్యంగ్యం).
40. కాని కాలానికి కంది అయినా కాయదు.
41. కాని కాలానికి కఱ్ఱే పామై కాటేస్తుంది.
42. కానికాలానికి పైబట్టను పక్షులెత్తుకు పోతాయి.
43. కానీకి టెంకాయ ఇస్తారని కాశీకి పోయినట్లు.
44. కానిచోట కందైనా కాయదు.
45. కాని దానికి కంతలు మెండు.
46. కానిపనులు సేయ ఘనులాస పడుదురా?
47. కానిదానికి కష్టం మెండు, చెల్లని కాసుకు గీతలు మెండు.
48. కానివాడు లేనివానితో జత.
49. కానివేళకు కందులే గుగ్గిళయినట్లు. (వ్యంగ్యం).
50. కానుగ నీడ-కన్నతల్లి నీడ.
51. కానున్నది కాకమానదు, రానున్నది రాకమానదు.
52. కానుపుతో కూడా తల్లి చేసినట్లు.
53. కాపుకు నెనరు (విశ్వాసం) లేదు, కందికి చమురు లేదు.
54. కాపు చేసిన పాపం కళ్ళంతో తీరుతుంది.
55. కాపు జాడ, గొఱ్ఱె జాడ.
56. కాపుతోనే కఱువూ వచ్చింది.
57. కాపు మంత్రులలో కటేరిదైవము. (కటేరి=క్షుద్రదేవత).
58. కాపురం ఎట్లచేసావే కమ్మతిమ్మక్కా? అంటే, నువ్వు చెప్పినట్లు చేస్తినే బొచ్చుతిమ్మక్క అందట.
59. కాపురం గుట్టు, రోగం రట్టు.
60. కాపురం చేసే కళ, కాలుతొక్కేటప్పుడే కనపడుతుంది.
61. కాపరానికి కడగండ్లు, మొగనికి రేజీకట్లు.
62. కాపుల కష్టం భూపుల సంపద.
63. కాపుల చదువులు కాసులు నష్టం, బాపల సేద్యం భత్యం నష్టం.
64. కాపుల జాతకాలు కరణాలకెరుక.
65. కాపువాడి పస కావడి పంటే చెపుతుంది (పంటి=మట్టికుండ).
66. కాపువాళ్ళింట్లో పందిటి గుంజలుకూడా పనిబెట్టుతారు.
67. కామము కాలమెరుగదు.
68. కామమ్మ మొగుడంటె కామోసు అనుకున్నాను, కాకుంటే కావడి కుండలు పడేయండి.
69. కామరాజు గాదెలు, భీమరాజు పాదులు.
70. కామాతురాణాం న భయం న లజ్జా.
71. కామాతురుడు అర్ధకాంక్ష వీడడు.
72. కామానికి కళ్ళు లేవు, గుడీసేటికి గుణం లేదు (గుడిసేటి=లంజ, దేవదాసి).
73. కామిగాక మోక్షకామి గాడు.
74. కామినీ వేషధారికి సాధ్వి నడతలేమి తెలియును?
75. కామిరెడ్డి అనే భూతానికి, రామిరెడ్డి అనే రక్షరేఖ.
76. కామెర్ల రోగికి కనబడేదంతా పచ్చనే.
77. కాయ కొడవలి నీ చేతికిచ్చినా, నీ ఇష్టంవచ్చినట్లు చేసుకో.
78. కాయతిన్నా కంపే, గడ్డి తిన్నా కంపే.
79. కాయని కడుపు-కాయని చెట్టు.
80. కాయలో పత్తి కాయలో ఉండగానే-కామన్న కారు మూళ్ళు, నాకు మూడు మూళ్ళు (గుడ్డ).
81. కారణం లేక కార్యం పుట్టదు.
82. కారణం లేని కార్యం, పూరణం లేని బూరి, వీరణం లేని పెండ్లి ఉండవు (వీరణం=వాద్యవిశేషం).
83. కారణ గుణమ్ము కలుగదా కార్యమునకు?
84. కారములేని కూర, ఉపకారము లేని మనుష్యుడు.
85. కారాకు వలే కర్మం కాలిపోతుంది. (కారాకు=పండుటాకు).
86. కారాని కాలానికి రారాని పాట్లు.
87. కారాని కాలానికి కప్ప దెయ్యమవుతుంది.
88. కార్చిచ్చుకు గాడ్పు తోడయినట్లు.
89. కారుజొన్న మేసే కోడెకు కైలాసం కావాలా?
90. కారువరికి గొఱ్ఱెలమంద, పిషాణాలకు రొట్ట ఎరువు.
91. కార్యం అయ్యేదాకా గాడిద కాళ్ళైనా పట్టాలి.
92. కార్యం నాడు తలవంచుకొని, కలకాలం తలెత్తుకొని తిరుగ వచ్చు.
93. కార్తీకం కలకాశ, వైశాఖం పులకాశ.
94. కార్తీకం రానీ, కమ్మలు కడియాలు చేయిస్తానన్నాడట వైద్యుడు.
95. కార్తీకంలో కలవారి అమ్మాయి, కడవనీళ్ళు తెచ్చే పొద్దుకూడా ఉండదు.
96. కార్తీక పున్నానికి కలకపంతలు.
97. కార్తీక మాసానికి కాకులు తొక్కుతాయి.
98. కార్తీక మాసాన్న కడవలు కడుగ పొద్దుండదు.
99. కార్తీక మాసానికి కుదురంత ఉందునా, మాఘమాసానికి నా మహిమ చూపిస్తాను.
100. కార్తె ముందు ఉరిమినా, కార్యం ముందు వదిరినా (వదరినా) చెడుతుంది.

సామెతలు 19

1. కఱ్ఱ విరగకుండా, పామూ చావకుండా కొట్టు.
2. కఱ్ఱికుక్క కపిలగోవు అవుతుందా?
3. కఱ్ఱు అరిగితేగాని, గరిసె విఱగదు.
4. కఱ్ఱు అరిగితేనే కాపు బ్రతుకు.
5. కఱ్ఱుగొట్టిన గంపెడు సూదులు.
6. కలక వేసిన చేప వలకు రాకుండాపోతుందా? (కలక వేయు=నీటిపై ఎగిరిపడు).
7. కలకాలం బ్రతికినా కాటికి పోక తప్పదు.
8. కలకాలం బ్రతికే బ్రతుకులు, కుడికాలు పెట్టవే కూతురా అన్నట్లు.
9. కలకాలపు దొంగ ఒకనాడు దొరకును.
10. కలగక ఆడుమాట లయకాలునినైనా శమింపచేయును.
11. కలగన్న చోటికి గంపనెత్తినట్లు.
12. కలబంద ఎండు, కోడలి కొత్త లేదు.
13. కలలో మూత్రం తాగినట్లు వస్తే, ఎవరితో చెప్పుకోను?
14. కలలో కనిపించిన లంకెబిందెలు రాకపోయినా, పెరికి పెరికి పరువంతా నీళ్ళచాయ మాత్రం అయ్యింది. (నీళ్ళచాయ=చేబొంట్లకు, దొడ్డికి).
15. కలలో కాంత నీటిలో నీడతో సమానం.
16. కలలో జరిగింది ఇలలో జరుగదు.
17. కలలోని కౌగిలికి కడుపులొస్తాయా?
18. కలలో భోగం కలతోనే సరి.
19. కలవారింటి ఆడపడుచుకు కాకరకాయ కానరాదు.
20. కలిగింది తినేసి, కట్టుకున్నది విప్పేసి వెళ్ళమన్నట్లు.
21. కలిగి ఉంటేనే కామితఫలములు కలిగేది.
22. కలిగి ఉన్నవాడు రాజ్యాన్ని సున్నానికి తీసుకుంట అన్నట్లు.
23. కలిగి తిననేర నివ్వదు గంపకమ్మ.
24. కలిగితే కాళ్ళు ముయ్యా, లేకపోతే మోకాళ్ళు ముయ్యా.
25. కలిగినది చెపితే కంట్లో పుల్ల పెట్టినట్లు.
26. కలిగినమ్మ గాదె తీసేప్పటికి లేనివాని ప్రాణంపోయింది.
27. కలిగినమ్మ గాడిదతో పోతే అదొక వ్రతం, లేనమ్మ మొగుడితో పోతే మోహం (గుల).
28. కలిగినమ్మ ఱంకు, కాషాయ బొంకు.
29. కలిగిన మాత్రం తిని, కరణం గారి కమతం చేయమన్నట్లు.
30. కలిగినయ్య కలిగినవాడికే పెడతాడు, లేనయ్యా కలిగిన వారికే పెడతాడు.
31. కలిగినవానికి అందఱూ చుట్టాలే.
32. కలిగిన వారింట కడగొట్టు కోడలయే కంటే, పేదవారింట పెద్దకోడలయ్యేది మేలు.
33. కలిగిన వారి కోడలు కులుకు మానదు.
34. కలిగెరా కయ్యం, దింపరా గంప.
35. కలిపి కొట్టరా కావేటిరంగ (కస్తూరిరంగ).
36. కలిపోసి పెట్టినా ఉట్టివంకే చూపు.
37. కలిమి ఉన్నంతసేపు బలగం, కండ ఉన్నంతసేపు మిండడు.
38. కలిమికి పొంగరాదు, లేమికి కుంగరాదు.
39. కలిమి లేకుంటే కులం గవ్వ చేయదు.
40. కలిమి లేములు, కావడి కుండలు.
41. కలిమి వచ్చిన తలుపు మూసినట్లు.
42. కలిసివచ్చే కాలానికి నట్టింటికే కుందేలు వస్తుంది.
43. కలిసివచ్చే కాలానికి కుందేలు వంటింటికి వస్తుంది.
44 కలిసివచ్చే కాలానికి నడిచివచ్చే పిల్లలు (పుడతారు).
45. కలుపుతీతకు తిల్లిక కావలేనా? (తిల్లిక=దీపం).
46. కలిపు తీయని మడి, దేవుడులేని గుడి.
47. కలుపు తీయువాడు కోత కోయడు.
48. కలుపు తీయువానికి కసవే మిగులుతుంది.
49. కలుపు తీసేవాడు కండ్లకు రానీ, కోతకోసేవాడు గోటికి రానీ, అంతలో మా అమ్మ అంపమని రానీ! (ఆడపడుచు కోరిక).
50. కల్పతరువు క్రింద గచ్చ చెట్లున్నట్లు.
51. కల్పవృక్షం క్రింద గచ్చపొదలున్నట్లు.
52. కల్పవృక్షం దగ్గరకువెళ్ళి, కాయలడిగినట్లు.
53. కల్పవృక్ష్ మెంచి, కలివి చెట్లెంచుట.
54. కల్యాణం వచ్చినా కక్కొచ్చినా ఆగవు.
55. కల్యాణానికి ఒకడువస్తే, కన్నం వెసేదానికి ఇంకొకరు వస్తారు.
56. కల్లం దగ్గర కరణీకం, కంచందగ్గర రెడ్డిరికం.
57. కల్లాకపటం లేనివారికి కష్టలు తప్పవు.
58. కల్ల పసిడికి కాంతి మెండు.
59. కల్ల పడికి కఱకులు మెండు.
60. కల్లమున్న చోటికే కంకి పోవును.
61. కల్లరి నాలిక కోడెత్రాచు కోర వంటిది.
62. కల్లలాడి కడుపు పల్లము నింపుకొన నేల?
63. కల్లుకుండ కాడిదే కయ్యం, జుట్టు ఊడిపోయేదే దెయ్యం.
64. కల్లు లొట్టెడి త్రాగి కైపెక్కి వదరిన శాస్త్రవాది కాడు.
65. కల్లరికి మంచి ఙ్ఞాపక శక్తి అవసరం.
66. కల్తీ విత్తనం వెల్తీ గాదెలు.
67. కళాసు బ్రతుకు గాలివానతో సరి.
68. కళ్ళం (కల్లం) పళ్ళెం పెద్దవిగా ఉండాలి.
69. కళ్ళం వెళ్ళిన తరువాత కంది గుగ్గిళ్ళు.
70. కళ్ళుకానని పెళ్ళికూతురు, కమతగాని వెంటపోయిందట.
71. కళ్ళు కావాలంటాయి, కడుపు వద్దంటుంది.
72. కళ్ళు రెండున్నా కనిపించే వస్తువొక్కటే.
73. కళ్ళూ కలిగినప్పుడే చళ్ళువస్తే, మదపుటేనుగును మంచానికి కట్టేద్దును, నీదాకా రానిద్దునా అన్నదట.
74. కవికి కంసాలికి సీసం తేలిక.
75. కవితకు మెప్పు, కాంతకు కొప్పు.
76. కవి యను నామంబు నీరుకాకికి లేదా?
77. కవిత నేర్పు యతి కూర్పే తెలుపుతుంది.
78. కవిత్వం గడ్డి అనుకొని గాడిదలన్నీ పడి మేయసాగినవట.
79. కవిలి (కలే) చెట్లు కాస్తే, కారు (రెండవ పైరు) వరి పండుతుంది.
80. కవిలి (కలే) చెట్లు పండితే కఱ(రు)వు తప్పదు.
81. కవ్వం కదురు తిరిగిన ఇంట కరువు లేదు.
82. కష్టపడి ఇల్లు కట్టి, కల్లుతాగి తగులబెట్టినట్లు.
83. కష్టపడి సుఖపడమన్నారు.
84. కష్టసంపాదనము, ఇష్టభోజనము.
85. కష్టాలు కలకాలం కాపురముండవు.
86. కష్టలు నిన్ను కష్టపెట్టేవరకు నీవుగా వాటిని కలయబెట్టకు.
87. కష్టలు మానవులకు కాక మానులకా?
88. కసవులేనుదే పశువులేదు, పశువులేనిదే పెంటలేదు, పెంటలేనిదే వంట లేదు.
89. కరువులో పనసకాయ తరిగినట్లు.
90. కసిపోనమ్మ మసిపూసుకున్నదట.
91. కసాయివాడికి కత్తి అందించినట్లు.
92. కసువుకు పోరా కమ్మా అంటే, కడుపునొప్పే నా అమ్మా; బొచ్చె ఎత్తుకరా బొమ్మ అంటే అట్లా చెప్పవే నా యత్తా అన్నాడుట.
93. కస్తూరీ నలుపే, తెలకపిండీ నలుపే.

కా

94. కాంచనం కర్మ విమోచనం.
95. కాంతల భ్రమలు కనుగట్టు మాయలు.
96. కాంతా కనకం కాశ్యపులే కయ్యాలకు మూలం. (కాశ్యపి=భూమి)
97. కాకరకాయకు కంతలు (గంట్లు) ఎన్ని? అంటే, ములగ కాయకు ముండ్లెన్నీ? అన్నాడట.
98. కాకరబీకర కాకు జాతారే? అంటే దూబగుంటకు దూదేకను జాతారే అన్నాడట ఇంకో దూదేకుల సాహేబు. (ఉరుదు వచ్చిరాని దూదేకులవారి సంభాషణ).
99. కాకి కఱ్ఱుమన్న కడుపాయె వదినా; కత్తవ బావికి పోతే కరిగిపోయె వదినా! (కత్తవ = ఏటికి కట్టిన అడ్డకొమ్మ (కట్ట)).
100. కాకి కఱ్ఱుమంటే, మొగుణ్ణి అప్పా అనెనట.

సామెతలు-18

1. కనుమనాడు కాకినైనా కదలనీయరు.
2. కనుమనాడు మినుము కొరకాల.
3. కనుమల మీద మెయులొస్తే, కళ్ళముందర వాన.
4. కనుమకు కాకర, భోగికి పొట్ల.
5. కనుమనాడు కాకి కూడా మునుగుతుంది.
6. కనుసైగకు రాని కాంతను బలిమిడి కరమిడ వశమగునా?
7. కన్నతల్లికి కడుపు కాలితే, పిన్న తల్లికి పిఱ్ఱ కాలిందట.
8. కన్నతల్లికైనా కనుమరుగుండాల.
9. కన్నపుదొంగ వాడలేదని ముంత ఇంటివానిని వదలి పోవునా?
10. కన్నామేగానీ, కడుపులోపెట్టుకొని ఉంటామా?
11. కన్నెఱికానికి కాసులేని ఆయన కలకాలం కాపాడుతాడా?
12. కన్నెనిచ్చిన వానిని, కన్నిచ్చినవానిని (దృష్టి, ఙ్ఞానము) కడవరకు మరువరాదు.
13. కన్నీరు కిందికి కారుతుంది, పన్నీరు పైకి చిమ్ముతుంది.
14. కన్ను ఉండా, కనుపాపను కొన్నట్లు.
15. కన్ను ఎరుగకున్నా, కడుపు ఎరుగుతుంది.
16. కన్ను ఎఱ్ఱబడ్డా, మిన్ను ఎఱ్ఱబడ్డా కారక మానదు.
17. కన్ను కైకలూరులో, కాపురం డోకిపఱ్ఱులో.
18. కన్ను గుడ్డిదైతే కడుపు గుడ్డిదా?
19. కన్ను గుడ్డిదైనా నిద్రకేంలోటు?
20. కన్నుచూసి కాటుక, పిఱ్ఱచూసి పీట.
21. కన్ను చూసినదాన్ని నమ్మితే, చెవి విన్నదాన్ని నమ్ముతుంది.
22. కన్ను పోయేటంత కాటుక పెట్టుకుంటారా?
23. కన్ను మనదే, వేలూ మనదే అని పొడుచుకుంటామా?
24. కన్నులు కంచాలమీద నోరు రామరామ
25. కన్నులు పెద్దవైతే కనుపాపలు పెద్దవవుతాయా?
26. కన్నేలపోయెనోయి కనకలింగమా? అంటే, చేసుకున్న కర్మమోయి శంభులింగమా అన్నట్లు.
27. కన్నులెంత పెద్దవైనా కలిమే, చన్నులెంత పెద్దవైనా జవ్వనమే.
28. కన్ను వంటి ప్రకాశం లేదు, మన్నువంటి ఆధారం లేదు.
29. కన్నెరుగకున్న కడుపెరుగు.
30. కన్నొకటిలేదుగానీ (కా)కంతుడు కాడా?
31. కన్నొకటిలేదు గానీ కవాటంలాంటి బిడ్డ.
32. కన్యలో (కన్యామాసం=ఆశ్వయిజం) చల్లితే ఊదుకొని తినటానికి ఉండవు.
33. కన్యలో చల్లితే కనుగంతులకైనా చాలవు.
34. కపటము బయట దేవుడు, ఇంత దెయ్యము.
35. కప్ప కాతులేదు, బాపన పోటులేదు.
36. కప్ప కూతలు కూయు కాలభుజంగము.
37. కప్పలు అరుస్తూనే ఉంటవు, దరులేమో (గట్లు) పడుతూనే ఉంతవి.
38. కప్పలు ఎఱుగునా కడలిలోతు.
39. కప్పలు కూస్తే వర్షం కురిసినట్లు.
40. కప్పి పెట్టేస్తే కంపు కొట్టకుండా ఉంటుందా?
41. కప్పుర మిచ్చి ఉప్పు కొన్నట్లు.
42. కమలాసనుని కలహంసకు తూటికాడలే తిండి.
43. కమ్మ అండగాదు, తుమ్మ నీడకాదు.
44. కమ్మకు వరుసలేదు, కప్పకు తోకలేదు.
45. కమ్మ (కాపు) గుట్టు కడప దాటదు.
46. కమ్మని రోగాలు, తియ్యని మందులు.
47. కమ్మ నీచు కడిగినాపోదు, కాకిచిప్ప పెట్టి గోకినా పోదు.
48. కమ్మత్యాగంబు భువిలోన నమ్మకమ్మ.
49. కమ్మనీ, తుమ్మనీ నమ్మరాదు.
50. కమ్మరి వీధిలో సూదులమ్మినట్లు.
51. కమ్మించి (ప్రోత్సాహించి) కడగా తొలిగేవాడు.
52. కమ్ముల దుప్పటికి కొమ్ముల బఱ్ఱె.
53. కయ్యానికైనా, వియ్యానికైనా, నెయ్యానికైనా సమత ఉండాలి.
54. కరక, తురక రెండూ భేదికారులే; ఒకటి లోపలికి పోవాలి; ఇంకొకటి దగ్గఱకు వస్తే చాలు.
55. కరక్కాయ కన్నతల్లి.
56. కరచీ కాటుబడనట్లు.
57. కరడి కాటు పడినవాడు కంబళి చూచినా భయపడును.
58. కరణం, కంసాలి కపటం మరువరు (విడువరు).
59. కరణం కాపు నా పక్కనుంటే, కొట్టరా మొగుడా, ఎట్లా కొడ్తావో-అన్నదట.
60. కరణం గంటమెత్తితే కంఠానికి రావాలిగానీ, లేకుంటే శంఠానికి రాదు.
61. కరణంతో కంటు, కాటికి పోయినా తప్పదు.
62. కరణంతో కంటు పడితే, కాడి కదలదు.
63. కరణం సాధుకాదు, కాకి తెలుపు కాదు.
64. కరణము గ్రామ దండుగ గోరు, జంబూకంబే వేళ శవము గోరు.
65. కరణముల ననుసరింపక విరసంబున తిన్నతిండి వికటించును.
66. కరణానికి కాపుకే జత, ఉలికి గూటానికే జత.
67. కరణానికి తిట్టుదోషం లేదు, చాకలికి ముట్టుదోషం లేదు.
68. కరణాన్నీ, కంసాలిని కాటికి పోయినా నమ్మరాదు.
69. కరణాలు కాపులు ఏకమయితే కాకులు కూడా ఎగురవు.
70. కరవగ వచ్చునే బలిమి గాడిదకున్ పులితోలు కప్పినన్.
71. కరవమంటే పామైనా కరవదు.
72. కరవమంటే కప్పకు కోపం, విడవమంటే పాముకు కోపం.
73. కరికి ప్రాణము తొండము, సిరికి ప్రాణాము మగువ.
74. కరి గుట్టులో కాలుపెట్టదు, అంబటిలో వేలు పెట్టదు.
75. కరిని గాంచిన కుక్క మొరిగిన సామ్యమౌ.
76. కరువు కాలంలో ఒల్లని మొగుడు, పంతకాలంలో పంపమని వచ్చాడట.
77. కరువుకు గ్రహణాలెక్కువ.
78. కరువుకు చింతలు, కాలానికి మామిళ్ళు.
79. కరువుకు తోడు ఆవపంట కలిగినట్లు.
80. కరువుకు దాసరులైతే, పదాలెక్కడ వస్తాయి?
81. కరువుకు మామిళ్ళు, కాలానికి నేరేళ్ళు.
82. కరువునాటి కష్టలుండవు కానీ, కష్టాలనాటి మాటలుంటాయి.
83. కరువులో అధిక మాసం.
84. కరువులో అరువు.
85. కరువులో బిడ్డను అమ్ముకొన్నట్లు.
86. కరువు వస్తుందని సద్ది కట్టిపెట్టినట్లు.
87. కర్మకంతం లేదు, కాలానికి నిశ్చయం లేదు.
88. కర్మ చండాలుని కంటే, జాతి చండాలుడు మేలు.
89. కర్మంగాలి మొగుణ్ణి కంబట్లో కట్టి, భుజం మీద వేసుకుంటే, జారి వీధిలో పడ్డట్టు.
90. కర్కాటకం బిందిస్తే కాటకం ఉండదు (కర్కాటక మాసం=శ్రావణం).
91. కర్కాటకం వర్షిస్తే, కాడిమోకు కూడా తడవదు.
92. కర్ణుడులేని భారతం, శొంఠిలేని కషాయం ఒక్కటే.
93. కర్ణుని తల భారత మన్నట్లు.
94. కర్ణునితో ఉందమ్మా భారతయుద్దం అంతా అన్నట్లు.
95. కర్ణునితో భారతం సరి, కార్తీక మాసంతో వానలు సరి.
96. కఱకుల కళ్ళెం కల్యాణికి కాక గాడిదకేల? (కల్యణి=పంచ కల్యణి, గుఱ్ఱం).
97. కఱిచే కుక్కకు కఱ్ఱ అడ్డం.
98. కఱిచేది చెఱుకు, పట్టేది అనుము.
99. కఱ్ఱకు పెట్టినా, గొఱ్ఱెకు పెట్టినా చెడదు.
100. కఱ్ఱ చేతలేనివాణ్ణి గొఱ్ఱెకూడా కఱుస్తుంది.

సామెతలు-17

1. కక్కూర్తి మొగుడు కడుపునొప్పి బాధ ఎరుగడు.
2. కక్కూర్తి పడ్డా కడుపు నిండాల.
3. కక్కూర్తి పడ్డా సుఖం దక్కాలి.
4. కచ్చితానికి కాసులు, ఉచితానికి ఊళ్ళు.
5. కటకట ఉన్న ఇంట కలిమి ఉండదు.
6. కటకటా అనే ఇంట కట్ట బట్టా, తిన తిండి ఉండవు.
7. కటికవానికి కత్తి అందించినట్లు.
8. కట్టకింద కఱ్ఱలాడితే, మాలదాని పిఱ్ఱ లాడుతాయి.
9. కట్టనిలువని చెరువు గడియలోపలనిండు, బ్రతుకలేని బిడ్డ బారెడుండు.
10. కట్టిన ఇంటికి వంకరలు (వణుకులు) చెప్పేవారు వెయ్యిమంది.
11. కట్టిన ఇల్లు, పెట్టిన పొయ్యి.
12. కట్టిన ఇంటికి కణుకులు మెండు.
13. కట్టినవానికొక ఇల్లైతే, అద్దెకున్నవాని కన్నీ ఇండ్లే.
14. కట్టిన వారు ఒకరైతే, కాపురం చేసేది ఇంకొకరు.
15. కట్టివేసిన బఱ్ఱెకు కావలి కాచినట్లు.
16. కట్టుకున్న ఆపే, పెట్టుకున్న ఆమే ఉండగా, ఎదురుపడ్డ ఆపె ఎండిపోయిందట.
17. కట్టుకున్న పెండ్లామే చేయవలె, కన్న తల్లే చెయవలె.
18. కట్టుకున్న మొగుడు, పెట్టెనున్న నగలు.
19. కట్టుకున్న వాడికంటే, పెట్టుకున్న వాడిమీదనే ప్రేమ.
20. కట్టుచీర లేనినాడు పట్టుచీర బయటకు వస్తుంది.
21. కట్టులేని ఊరు, గట్టులేని చెరువు.
22. కట్టె గొడ్డలిలో దూరి, కులానికి చేటు దెచ్చు.
23. కట్టె దేవుని దగ్గర, కన్ను లంజ పైన.
24. కట్టెలు ఆటని ఇంట్లో కనకము కూడా ఆటదు (ఆట= ఆగు, నిలుచు).
25. కట్టెలు తేరా తిమ్మా అంటే, కడుపునొస్తదే అమ్మా అన్నట్లు.
26. కట్టెలోన నగ్ని పుట్టిన విధమున.
27. కట్టె వంక పొయ్యి తీరుస్తుంది.
28. కట్టేయస్వాహా, కంపాయస్వాహా, నీకూ నాకూ చెరి సగాయస్వాహా.
29. కట్టెలేదు, కంపలేదు, కాచీపోయా నీళ్ళూ లేవు, పదవోయి అల్లుడా బావి గట్టుకు.
30. కట్టేవాడు అవివేకి, ఇంట్లో బాడిగకు ఉండేవాడు వివేకి.
31. కట్టేవి కాషాయాలు దూరేవు దొమ్మరి గుడిశలు.
32. కఠినచిత్తు మనసు కరిగింపగారాదు.
33. కఠినమైనా కన్నతల్లి, వట్టిదైనా వరికూడు.
34. కడగా ఉన్న గొడ్డలిని కాలిమీద వేసుకున్నట్లు.
35. కడాగా పోయే శనేశ్వరుడా మా ఇంటిదాకా వచ్చి మరీ పొమ్మన్నట్టు.
36. కడచి బ్రతికిన దెవ్వరు?
37. కడచి బ్రతికినామని గంతులు వేయరాదు.
38. కడచినదానికి వగచిన లాభమేమి?
39. కడజాతికానీ, కాసులు కలవాడే రాజు.
40. కడపటి మడివాని కటారిపోటు కంటే, ఎదుటి మడివాని ఏకుపోటు మేలు.
41. కడలిలో ఉప్పుకు, అడవిలో ఉసిరికకు లోకువా?
42. కడవంత గుమ్మడికాయైనా, కత్తిపీటకు లోకువే.
43. కడవ వెళ్ళి కడముంతలో దూరినట్లు.
44. కడివెడు పాలకు ఒక్క మజ్జిగ బొట్టు.
45. కడ వేరు మిగిలినా గరిక చిగర్చక మానదు.
46. కడి అంటే నోరు తెరచి, కళ్ళెమంటే మూసినట్లు.
47. కడి గండం కాచును, వత్తి మిత్తి కాచును.
48. కడిగిన మొగముంటే ఎందుకైనా మంచిది.
49. కడియాలవారు వచ్చారు అంటే కడియాలు కావాలా అన్నడుట.
50. కడుగు తాగినవాని కడుపేమి నిండురా? (కడుగు=కుడితి, బియ్యం కడిగిన నీరు).
51. కడుగు త్రగిన కాకి కఱ్ఱని కూయదా?
52. కడుపా కళ్లేపల్లి చెరువా?
53. కడుపా కొల్లేరు మడుగా?
54. కడుపా చెరువా?
55. కడుపుకాలి ఏడుస్తుంటే, మనవర్తి ఏమిస్తావు అన్నదిట.
56. కడుపుకు పెట్టిందే కన్నతల్లి.
57. కడుపు కూటి కేడిస్తే, ఇంకొకత్తి కొప్పుపూల కేడ్చిందట.
58. కడుపు చించుకుంటే పేగులు కాళ్ళమీద పడును.
59. కడుపు చించుకున్నా గారడి విద్యే అన్నట్లు.
60. కడుపు చేసినవాడే కాయము, పిప్పళ్ళు తెస్తాడు (కాయము=తినబెట్టే మందు).
61. కడుపుతో ఉన్నమ్మ కనక మానదు, వండినమ్మ తినక మానదు.
62. కడుపున పుట్టిన బిడ్ద- కొంగున కట్టిన రూక.
63. కడుపు నిండితే కడవలు మోయు, లేకపోతే పగులవేయు.
64. కడుపు నిండినవానికి గారెలు కనరు.
65. కడుపు రాతిలోని కప్పకు కలుగదా?
66. కడుపులో కాపాడినవాడు కాలాన కాపాడడా?
67. కడుపులో తిప్పందే కక్కొస్తుందా?
68. కడూపులో ఎట్లాఉంటే, కాపురమలా ఉంటుంది.
69. కడుపులో చల్ల కదలకుండా.
70. కడుపులో మంట కానరాని మంట.
71. కడుపులో లేనిది కౌగిలించుకుంటే వస్తుందా?
72. కడుపులో లేని ప్రేమ కావాలంటే వస్తుందా?
73. కడుపు వస్తే కనే తీరవలెను.
74. కడుపే కైలాసం, ఇల్లే వైకుంఠం.
75. కతకు కాళ్ళు, ముంతకు చెవులు కల్పించినట్లు.
76. కలతమారి మొగుడు కమ్మలు చేయిస్తే, అప్పులకూటి మొగుడు అమ్ముకతిన్నాడు.
77. కత్తి తీసి కంపలో వేసి, ఏకుతీసి పొడుచుకుంటానన్నాడట.
78. కత్తిపీటకు పళ్ళు పులుస్తాయా?
79. కత్తిపోటు తప్పినా కలంపోటు తప్పదు.
80. కత్తిమీద సాము కడతేరబోదయా.
81. కత్తిమీద సాము కానివాడికైనా తగదు.
82. కత్తిమీది సాము, కొత్తి మీది కూడు.
83 కత్తి మెత్తన, అత్త మంచి లేదు.
84. కత్తు కలిస్తే పొత్తు కలుస్తుంది.
85. కత్తెరలో వాన కనకపు పంట. (కత్తెర= కృత్తిక కార్తె).
86. కత్తేస్తావా? బత్తేస్తావా? అన్నట్లు.
87. కథ అడ్డంగా తిరిగింది.
88. కథ కంచికి, మనమింటికి.
89. కథకు కాళ్ళు లేవు, ముంతకు చెవులు లేవు.
90. కదళి మింగువాడు గరళంబు మ్రింగునా?
91. కదిపితే కందిరీగల తెట్టు.
92. కదిలిస్తే గచ్చపొద.
93. కదుటిలో పడదు, దిండులోనూ పడదు.
94. కదురు కవ్వము ఆడితే కఱవే లేదు.
95. కనక తరుణు లాసలేని సంసారులు కలలోనైనా కలరా?
96. కనపడినప్పుడల్లా దండాలు పెడతావెందుకు? అంటే చేతులు ఊరకే ఉండి ఏంచేస్తాయిలే అన్నడట.
97. కని గుడ్డి, విని చెవుడు.
98. కని పెంచినవాడు కాలుజారినట్లు.
99. కనిపెంచిన నాడు కొడుకులు గానీ, కోడాళ్ళు వచ్చాక కొడుకులా?
100. కనుక్కున్నానండోయ్ కంబట్లో వెంట్రుకలు అన్నట్లు.

సామెతలు-16

ఓ

1. ఓంకారములేని మంత్రం, అదికారములేని ప్రఙ్ఞ
2. ఓ కన్ను పువ్వుకన్ను ఇంకోకన్ను కాయకన్ను.
3. ' ఓ ' కు ఎన్ని వంకరలో తెలియని వానికే వయ్యారం.
4. ఓనామాలు రానివాడు వడ్డీలు (వడ్లు) గుణించినట్లు.
5. ఓగల ముసలిది దొంగనుకట్టుకు ఏడ్చిందట.
6. ఓగు కడుపున వజ్రం పుట్టినట్లు.
7. ఓగును ఓగే మెచ్చును, అఙ్ఙానిని అఙ్ఞానే మెచ్చును.
8. ఓటికుండలో నీరుపోసినట్లు.
9. ఓటికుండలోన ఉండునా నీరంబు.
10. ఓటి తెప్పను నమ్ముకొని నీట్లో దిగినట్లు.
11. ఓడేక్కేదాకా ఓడమల్లయ్య, ఓడ దిగగానే బోడిమల్లయ్య.
12. ఓడలు బండ్లవచ్చు, బండ్లు ఓడలవొచ్చు.
13. ఓడిన గుఱ్ఱం జీనుపై సొడ్డుబెట్టిందట.
14. ఓడుఓడు అంటే, కంచమంతా ఓడనట్లు.
15. ఓదార్చే కొద్ది ఏడ్చే బిడ్డవంటివి కష్టాలు.
16. ఓనామాలు చదివారేకానీ ఆనవాలు చూపించలేరు.
17. ఓనామాలే ఋక్కులు, ఒకరెండే లెక్కలు.
18. ఓవనివాడు కోరనిది, ఒల్లనివాడు ఆడనిది లేదు.
19. ఓవనివానికి ఒద్దన్నవారే తల్లితండ్రులు.
20. ఓవలేని అత్త, వంగలేని కోడలు.
21. ఓబీ! ఓబీ! నీవు వడ్లుదంచు నేను పక్కలెగరేస్తా అన్నట్లు.
22. ఓరీ రజక చక్రవర్తీ అంటే, ఇంత పెద్ద పేరు మాకెందుకు దొరా! మీకే ఉండనీయండి అన్నడట.
23. ఓర్చలేనమ్మ ఒడిని నిప్పులు కట్టుకుంటే, ఒడీ, దడీ కాలిందట.
24. ఓర్చలేని రెడ్డి ఉండీ చెఱచెను, చచ్చీ చెఱచెను.
25. ఓలి ఇచ్చిన మొగుడికంటే, కూలి ఇచ్చిన మొగుడెక్కువ (ఓలి=కన్యాశుల్కం).
26. ఓలి తక్కువని గుడ్డిదాన్ని పెళ్ళాడితే, దొంతి కుండలన్ని పగులకొట్టినట్లు.
27. ఓలి తక్కువని గుడ్డిదాన్ని పెళ్ళాడితే, నెలకు ముఫై కుండలు నీళ్ళాడుతాయి.

ఔ

28. ఔననటానికి కాదనటానికి అత్తకధికారం గానీ, కోడలికేముంది?
29. ఔను-కాదు అనే మాటలెంత చిన్నవో, వాటిని అనటం అంత కష్టం.
30. ఔషధం కానిది అవనిలో లేదు.
31. ఔషధానికి అపధ్యానికి చెల్లు, రోగం పైపెచ్చు.

క

32. కంకణాల చెయ్యి ఆడితే, కడియాల చెయ్యీ ఆడుతుంది.
33. కంకి ఎఱ్ఱనయితే, కన్నెఱ్ఱనవుతుంది.
34. కంచం అమ్మి మట్టెలు (మెట్టెలు) చేయించినట్లు.
35. కంచం ఇచ్చి మెట్టె పెట్టించుకున్నా కానలేడు మొగుడు.
36. కంచం చెంబు బయటపారవేసి రాయి రప్ప లోన వేసుకునంట్లు.
37. కంచంత (కంచి+అంత) బలగమున్నా, కంచంలో కూడు వేసే దిక్కులేదు.
38. కంచం పొత్తేగానీ, మంచంపొత్తు లేదు.
39. కంచంలో కూడూ కుడువనే గానీ కాలదన్నను కాదు.
40. కంచరి దానింటి పిల్లలు తాటాకు చప్పుళ్ళకి బెదరరు.
41. కంచానికి ఒకడు, మంచానికి ఇద్దరు.
42. కంచి అంత కాపురం గడ్డలైనట్లు.
43. కంచి మేకకువలే కడుపెడు బిడ్డలు.
44. కంచిలో దొంగిలించేదానికి, కాళహస్తి నుంచి వంగిపోయినట్లు.
45. కంచు మట్టే, మంటిగాజు ఉంటే కావలిసినదేముంది?
46. కంచు మ్రోగునట్లు కనకంబు మ్రోగునా?
47. కంచువట్టల ఆడుది. (గయ్యాళి ఆడుది అనుట).
48. కంచె మంచిదికాకపోతే కొయ్య కొల్లబోతుంది.
49. కంచలేని చేను, కన్నతల్లి లేని బిడ్డవంటిది.
50. కంచ వేసినదే కమతము.
51. కంచే చేను మేస్తే, కాపేమి చేయగలడు?
52. కంటికి ఇంపైతే, కడుపుకూ ఇంపు.
53. కంటికి తగిలే పుల్లని కనిపెట్టుకు తిరగమన్నారు.
54. కంటికి రెప్పా, కాలికి చెప్పు.
55. కంటికి రెప్ప ఆసరా, పులికి మల (కొండ) ఆసర.
56. కంటి రెప్పలుపోయాక, కాటుక, పూలు ఉంటే ఏమాయె?
57. కంటివంటి ప్రకాశంలేదు, మంటివంటి ఆధారంలేదు.
58. కంటే సుంకం, కానకుంటే బింకం.
59. కండ్లు ఆర్చినమ్మ ఇండ్లు ఆర్చును.
60. కండ్లు ఉంటేనే కాటుక.
61. కండ్లు కావాలంటవి, కడుపు వద్దంటుంది.
62. కండ్లు చెడిపిన దేవుడు మతిని ఇచ్చినట్లు.
63. కండ్లు పెద్దవి, కడుపు చిన్నది.
64. కండ్లు పోగొట్టిన దేవుడు ఇండ్లు చూపక మానడు.
65. కండ్లు పోయినతరువాత సూర్యనమస్కారాలు.
66. కండ్లు మూయించవచ్చును గానీ, కలలు కనేటట్లు చేయగలమా?
67. కంతి (కణిత) బలుపు కాదు, చింత తిరిక గాదు.
68. కంతి తలగడకాదు, కల నిజంకాదు.
69. కందం చెప్పిన వాడు కవి, పందిని పొడిచినవాడు బంటు.
70. కందకు లేదు, చేమకు లేదు, తోటకూరకు దురద ఎందుకు?
71. కందకు లేని దురద కత్తిపీటకా?
72. కందకు లేని దూల చేమకెందుకు?
73. కందకు లేని నస బచ్చలికేల?
74. కందిగింజను, కాపువానిని వేచనిదే చవిగావు.
75. కందిచేల్లో కర్రు పోగొట్టుకొని, పప్పు పెట్టిలో వెతికినట్లు.
76. కంది పండితే కఱవు తీరును.
77. కందెన పెట్టనిదే పరమేశ్వరు బండియైనా పారదు.
78. కందెన వేయని బండికి కావలసినంత సంగీతం.
79. కంప తొడుగు ఈడ్చినట్టు.
80. కంపలో పడ్డ ఈగవలె.
81. కంపుచూడను పువ్వు నలుపవలెనా?
82. కంపునోటికి అల్లం పచ్చడా?
83. కంపునోటివాడు కూడబెడితే, మంచినోటివాడు మాయం చేసినట్లు.
84. కంపు పెట్టుకొని, గంపెడు తిన్నట్లు.
85. కంబళిలో తింటూ, వెంట్రుకలు ఏరినట్లు.
86. కంబారీ పశువులుపోయినా, మారటతల్లికి బిడ్డలు పోయినా బాధలేదు.
87. కంభం చెరువు చూసి, దున్నపోతు ఆ నీళ్ళన్నీ తానేదున్నాలనుకొని గుండెపగిలి చచ్చిందట.
88. కంసాలివాని ఇంటికి వెళితే బంగారం అంతదుగానీ, కుమ్మరి వాని ఇంటికి వెళితే మాత్రం మట్టి అంటుకుంటుంది.
89. కంసాలి కూడు కాకులు కూడా ముట్టవు.
90. కంసాలి గోటు, కరణం తేటు.
91. కంసాలి పెళ్ళికి ఇల్లంతా పొయ్యిలే.
92. కంసాలి బఱ్ఱె నమ్ముతున్నాడు, లోపల లక్క లేకుండా చూడరా అన్నాడట.
93. కంసాలి మాయ కంసాలికి గానీ తెలియదు.
94. కంసాలి లేకుండా చూసి కధ చెప్పమన్నారు.
95. కంసాలి వద్దనైనా ఉండాలి, కుంపటిలోనైనా ఉండాలి (తగ్గిన బంగారం).
96. కంసాలి వారు కాలానికి పెళ్ళికొడుకులు, కరువుకు కాటిపీనుగలు.
97. కక్కదింటే (కక్కేదాకా తింటే) గారెలు చేదంట.
98. కక్కిన కుక్కవద్దకు, కన్న కుక్కవద్దకు కానివాణ్ణయినా పంపరాదు.
99. కక్కిన కూటికి ఆశించినట్లు.
100. కక్కిన బిడ్డ దక్కుతుంది.

సామెతలు-15

1. ఏ రోటి దగ్గర ఆపాట పాడాలి.
2. ఏరు ఏడామడ లుండగానే చీరవిప్పి చంకనేట్టు కుందిట.
3. ఏరు నిండిపారినా పాత్రకు తగురీతి నీరువచ్చు.
4. ఏరుదాటి తెప్ప తగుల బెట్టినట్లు.
5. ఏరుదాటే వరకు ఎంకన్న, ఏరు దాటినాక సింగన్న.
6. ఏరు పోయిందే పోక, ఏలిక చెప్పిందే తీర్పు.
7. ఏలడానికి ఊళ్ళు లేకపోవుగానీ, ఎత్తుకతినడానికి (అడుక్కతినను)ఊళ్ళు లేవా?
8. ఏలి మీద గోరు మొలిచింది ఏంజేతు మొగుడా అన్నదట.
9. ఏలేటి పురుషునికి ఏడ్గురు భార్యలు.
10. ఏలేవానికి ఎద్దుపోతేనేమి? కాచేవానికి కన్ను పోతేనేమి?
11. ఏవాడ చిలుక ఆ వాడ పలుకు పలుకుతుంది.
12. ఏ వన్నె సులోచనం పెట్టుకుంటే ఆవన్నే కనిపించేది.
13. ఏ వేషం వచ్చినా దివిటివానికే చేటు. (వీధిభాగవతాలలో)

ఐ

14. ఐదు శిఖలకంటే మూడు కొప్పులు చేరితేనే మోసం.
15. ఐశ్వర్యదేవత హలంలోనే ఉంది.
16. ఐశ్వర్యానికి అంతంలేదు, దారిద్ర్యానికి మొదలు లేదు.

ఒ

17. ఒంటరివాని పాటు ఇంటికి రాదు.
18. ఒంటి కంటే జంట మేలు.
19. ఒంటికి ఓర్వలేనమ్మ, రెంటికి ఓర్చునా?
20. ఒంటి చేతి దాహం, ఒకనాలి పొందు తనివి తీరవు.
21. ఒంటెలుకు పోతే రెండేళ్ళకు వచ్చిందట.
22. ఒంటేలుకు పోయి ఇంతసేపేమిటిరా అంటే రెండేళ్ళకు వచ్చింది అన్నడుట.
23. ఒక ఈగ బండి చక్రం మీదవాలి ' నేనెంతదుమ్ము రేగకొడుతున్నానబ్బా' అని మురిసిపోయిందట.
24. ఒక ఊరికాపు ఇంకొక ఊరి మాల.
25. ఒక ఊరి రాజు, ఇంకొక ఊరికి రైతు.
26. ఒక ఒరలో రెండు కత్తులిముడునా?
27. ఒక కంటిలో సున్నం, ఇంకో కంటిలో వెన్న.
28. ఒక కన్ను కన్నూ కాదు, ఒక కొడుకు కొడుకూ కాదు.
29. ఒక కల కనగానే తెల్లారుతుందా?
30. ఒక కొడుకు కొడుకూ కాదు, ఒక చెట్టు తోపూ కాదు.
31. ఒక చంట పాలు, ఒక చంట నెత్తురు.
32. ఒక చెంపకొడితే పాలు, ఇంకొక చెంప కొడితే తేనె.
33. ఒక చెయ్యి తట్టితే చప్పుడగునా?
34. ఒక చేత పసుపు, ఇంకోచేత ముసుగు.
35. ఒక చేతి వేళ్ళే ఇకలా ఉందవు.
36. ఒకటె దెబ్బతో రెండు కాయలు కొట్టినట్లు.
37. ఒకడిని చూస్తే పెట్టబుద్ధి, ఇంకొడిని చూస్తే మొట్టబుద్ధి.
38. ఒకడి పాటు, పదిమంది సాపాటు.
39. ఒకడు అగ్గిరాముడు, ఇంకొకడు మైరవణుడు.
40. ఒకడు అహిరాముడు, ఇంకొకడు మహిరావణుడు.
41. ఒకడు తిమి. ఇంకొకడు తిమింగలం.
42. ఒకడూ పినతల్లికి తప్పినవాడూ, ఇంకొకడు తల్లికి తప్పినవాడు.
43. ఇక తీగలాగితే పొదంతా కదిలినట్లు.
44. ఒక దొడ్డి గొడ్లు పొడుచుకోవా?
45. ఒకనాటి అదను, ఏడాది బ్రతుకు.
46. ఒకనాటి పెళ్ళికి ముఖమంతా కాటుక.
47. ఒకనాటి భోగం, ఆరునెలల రోగం.
48. ఒకనాటి విందు, మరునాటి కుందు (మందు).
49. ఒకనాటి వేషానికి (భోగతానికి) మూతిమీసాలు గొరిగించుకొన్నట్లు.
50. ఒకనాటి సుఖం ఆరునెలల కష్టం.
51. ఒకనాతి సుఖం, ఒక ఏటి కష్టం.
52. ఒకనాడు ధారణ, ఒకనాడు పారణ
53. ఒకని ఆలి, ఒకని కన్నతల్లి.
54. ఒకనికి ఇగురుకూర ఇష్టం, ఇంకొకనికి పులుపు కూర ఇష్టం.
55. ఒకని సంపాదన పదిమంది పాలు.
56. ఒక పాము చేత రెండుసార్లు కరిపించుకుంటామా?
57. ఒకపూట తిన్నమ్మ ఓర్చుకుంటే, ముప్పూట తిన్నమ్మ మూర్చ (శోష) పోయిందట.
58. ఒకరి అమృతం ఇంకొరికి హాలాహలం.
59. ఒకరి కలిమి ఇంకొకరి ఏడ్పుకు కారణం.
60. ఓకరి కలిమికి ఏడిస్తే ఒక కన్ను పోయింది, తనలేమికి ఏడిస్తే రెండో కన్ను పోయింది.
61. ఒకరితో ఊరు పావనం, ఒకరితో గౌరి పావనం.
62. ఒకరిదైతే ఓపినంత, తనదైతే తగరమంత.
63. ఒకరిద్దరిని చంపితేగానీ వైద్యుడుకాడు.
64. ఒకరిని కోస్తే పాలు, ఇంకొకరిని కోస్తే నెత్తురు వస్తుందా?
65. ఒకరు ఏటికి తీస్తే, ఒకరు కాటికి తీసినట్లు.
66. ఒక వ్యక్తి క్రీనీడే ఒక సంస్థ.
67. ఒకూరికి వెయ్యి దోవలు.
68. ఒకే కోకిల వసంతాన్ని కొనిరాదు.
69. ఒకే చెప్పులజోడు అందరికీ సరిపోతుందా?
70. ఒకే తొడిమకు రెండు కాయలు.
71. ఒకే చెట్టుకాయలే ఒకలా ఉందవు.
72. ఒకే మద్దెలను చెరి కాసేపూ వాయించుకొన్నట్టు.
73. ఒకే మద్దెలను చెరిఒకప్రక్క వాయించుకొన్నట్లు.
74. ఒక్క గుడ్డు మురిగిపోగానే పొరుగు గుడ్లన్ని పాడగునా?
75. ఒకే కొడుకని వరికూడు పెడితే మీట్రిచ్చి మిండగాడయినాడట.
76. ఒక్కతే కూతురని వరి అన్నంపెడితే, మిద్దెనెక్కి మిండల పిలిచిందిట.
77. ఒక్క దెబ్బకు రెండు పిట్టలు.
78. ఒక్క పుస్తె తెగితే వేయిపుస్తె లల్లాడతవి.
79. ఒక్క ప్రొద్దుమాట కుక్క ఎరుగునా?
80. ఒకరున్న దెవులాట, ఇద్దరున్న తన్నులాట.
81. ఒక్కక్క చినుకే వాన అవుతుంది.
82. ఒక్కక్క రాయి తీస్తుంటే కొండైనా తరుగుతుంది.
83. ఒగిచేవారే గానీ ఓదార్చే వారుండరు.
84. ఒజ్జలే కంకులతో కాలం గడుపుతూ ఉంటే శిశ్యులకు ఊచబియ్యమా?
85. ఒట్టుపోయి గట్టెక్కే, తానుపోయి చెట్టెక్కే.
86. ఒడిలో బెట్టుదునా? బడిలో బెట్టుదునా? అన్నట్లు.
87. ఒడుపుచేత కడుపు చేసికొన్నట్లు. (ఒడుపు=తొందరపాటు, లాఘవము).
88. ఒడ్డున నిలబడే సముద్రాన్ని పొగడాల.
89. ఒత్తిపలకవే వసనాభ్పిల్లి అంటే మ్రావ్ మ్రావ్ అన్నదిట.
90. ఒత్తు పొత్తును చెరచును.
91. ఒరపు కోరుస్తారుగానీ, తడుపుకోర్వరు.
92. ఒల్లని మగనికి తలంబ్రాలు పోసినట్లు.
93. ఒల్లని వనికి పెరుగులో రాయి.
94. ఒల్లీఒల్లని చుట్టం వచ్చాడు, ఉడుకే ఉలవపప్పా ఉగాదిదాకా.
95. ఒళ్ళంతా తడిసినవెనుక ఓపలేనివారికైనా చలిలేదు.
96. ఒళ్ళెరుగని శివము, మనసెరుగని కల్ల ఉందా?
97. ఒళ్ళుబలిసిన గంగానమ్మ పేడకుడుములు అడిగిందట.
98. ఒళ్ళు వంగనమ్మ కాలి మట్టెలకు కందిపోయిందట.
99. ఒళ్ళువంగని వాడు దొంగలతో కలిసినాడట.
100. ఒళ్ళో గింజలు ఉన్నా, వద్ద భార్య ఉన్నా ఊరుకో బుద్ధి కాదు.

సామెతలు-14

1. ఏడుపులో ఏడుపు ఎడమచేయి చూపెట్టు అన్నట్లు.
2. ఏడుమనువులు పెళ్ళైనా ఏకులరాట్నం తప్పలేదు.
3. ఏడుమాటలు మాట్లాడినా, ఏడు అడుగులు నడిచినా గుణం తెలుస్తుంది.
4. ఏడు మారినా, ఈడు ముదిరినా ఏమీమారదు ఈ లోకంలో.
5. ఏడుమాసికాల చీర, ఎదురు బాసింగాల రవిక, జరుగుతూ జరుగుతూ నేను సారె కట్టుక వచ్చినాను.
6. ఏడుమెతుకులు తింటే ఏనుగంత సత్తువ.
7. ఏడుసార్లు పాసిన చేల్లో పండిన కంకితో ఏడుగుర్ని చంపవచ్చు.
8. ఏడుస్తావు ఏమి ఎలుకా? అంటే నా బాధ నీకే మెఱుక అన్నదిట.
9. ఏడుస్తున్న వాణ్ణి దాని(న)మ్మకాయలు కావాలా అంటే, దానికాయలే కావాలి అన్నాడుట.
10. ఏడుస్తూన్నావెందుకు బ్రాహ్మడా? అంటే ఒకనాడు నామొగం నవ్వి చచ్చిందా అన్నాడట.
11. ఏడుస్తూ ఏరువాక సాగిస్తే, కాడిమోకు దొంగలు దోచుకుపోయారుట.
12. ఏడూళ్ళు తిరిగినా, ఎఱ్ఱకఱ్ఱిదాన్ని కొనమన్నారు.
13. ఏడ్చి ఎంకటసామీ అనిపించుకొన్నట్లు.
14. ఏడ్చి మొహం కడుకున్నట్లు.
15. ఏడ్చేదాని ఎడమచేతి కిందా కుట్టెవాని కుడిచేతికిందా కూర్చోరాదు.
16. ఏడ్చేదాని బిడ్డకు అరటిపండ్లు చూపినట్లు.
17. ఏడ్చేదాని బిడ్డను ఆమే కనవలెను అన్నట్లు.
18. ఏడ్చేదాని మొగుడు వస్తే, ఏకు వడికే దాని మొగుడూ వస్తాడు.
19. ఏడ్చేదాని మొగుడు వస్తే, నా మొగుడూ వస్తాడు.
20. ఏతానులో పీలిక ఆ తానుకు చెందినట్లు.
21. ఏతాము ఎంతవంగినా తిరిగి లేచేదానికే కదా.
22. ఏతాము పాటకు ఎదురులేదు.
23. ఏదారి అంటే గోదారి అన్నట్లు.
24. ఏది పట్టినా దెయ్యం పట్టినట్లు.
25. ఏదీకాని వేళ గేదె ఈనినట్లు.
26. ఏ దేముడు వరమిచ్చినా పెనిమిటిలేనిదే పిల్లలు పుట్టరు.
27. ఏనుగంత తండ్రి ఉండేకంటే, ఏకంత తల్లి ఉండేది మేలు.
28. ఏనుగ ఎక్కినవాడు, దొడ్డికంత దూరగలడా?
29. ఏనుగు ఎత్తిపడితే (చతికిలపడితే) ఏనుగే లేవాలికానీ ఎవరు లేవతీయగలరు?
30. ఏనుగు ఎత్తుబడినా గుఱ్ఱమంత ఎత్తు.
31. ఏనుగు ఒళ్ళు ఏనుగకు బరువు, చీమ ఒళ్ళు చీమకు బరువు.
32. ఏనుగకు ఎలక్కాయలు లొటలొట.
33. ఏనుగకు ఒక సీమ, గుఱ్ఱానికొక ఊరు, బఱ్ఱెకొక బానిస.
34. ఏనుగకు కాలువిరగటం, దోమకు రెక్కవిరగటం సమము.
35. ఏనుగకు సీళ్ళు చూపినట్లు (సిడి=అంకుశం).
36. ఏనుగ తన నెత్తిన తానే మన్ను పోసుకున్నట్లు.
37. ఏనుగ తొండము, యావ బట్టిన ముండ ఊరుకోవు.
38. ఏనుగు దాహానికి చూరునీళ్ళా?
39. ఏనుగుది ఎందరు కుడిస్తే తరుగుతుంది?
40. ఏనుగునైనా ఎంటితో కట్తవచ్చు (ఎంటి=గడ్డిపరకలతో నేసిన త్రాడు).
41. ఏనుగును ఇచ్చి అంకుశం దాచినట్లు.
42. ఏనుగును ఎక్కినవాడు, కుక్క కూతకు జడియడు.
43. ఏనుగును చూసి కుక్కలు మొరిగినట్లు.
44. ఏనుగును తెచ్చి ఏకులబుట్టలోపెట్టి అది తన నెత్తిన పెట్టి, తనను ఎత్తుకోమన్నట్లు.
45. ఏనుగునేక్కి రంకుకు పోయినట్లు.
46. ఏనుగు పురుడోసుకొన్నట్లు.
47. ఏనుగు పోతూనే ఉంటుంది, కుక్కలు మొరుగుతూనే ఉంటవి.
48. ఏనుగు పోయేదారి ఎరుగడుగానీ, దోమలు పోయేదారిలో తొంగున్నాడు.
49. ఏనుగు బ్రతికినా వెయ్యి, చచ్చినా వెయ్యి.
50. ఏనుగు మదిస్తే నెత్తిన మన్ను పోసుకుంటుంది.
51. ఏనుగు మింగిన వెలగపండువలె (కరిమింగిన వెలగపండు).
52. ఏనుగు మీద ఎండ కాసినట్లు.
53. ఏనుగుమీద దోమ (ఈగ) వాలినట్లు.
54. ఏనుగుమీద పొయేవాణ్ణి సున్నమడిగినట్లు.
55. ఏనుగు మోత, ఏనుగు మేత.
56. ఏనుగు రొంపిలో కూరుకుపోతే కాకికి కూడా లోకువే.
57. ఏనుగులను అప్పుగా ఇస్తున్నారంటే, రెండు తోలుకొని వచ్చి కట్టివేయమన్నాడట.
58. ఏనుగులెగిరిపోతుంటే దోమలొక లెక్కా?
59. ఏనుగులు ఏట కొట్టుకొనిపోతుంటే, పిల్లి పాటి రేవడిగిందట.
60. ఏనుగులు ఏట గ్రుంకితే నక్క పాటిరేవడగ వచ్చిందట.
61. ఏనుగులు మింగిన ఎల్లమ్మకు పీనుగలు పిప్పళ్ళు.
62. ఏపట్లా చావకపోతే బాపట్లకు పంపండి.
63. ఏపాటు తప్పినా సాపాటు తప్పదు.
64. ఏపుట్టలో ఏ పామో? ఏ గుళ్ళో ఏ మహత్యమో.
65. ఏ పూజ తప్పినా పొట్ట[పూజ తప్పదు.
66. ఏబ్రాసికి పని ఎక్కువ, లోభికి ఖర్చెక్కువ.
67. ఏబ్రాసి పెళ్ళికెడుతూ ఉంటే ఏకులరాట్నం ఎదురయిందట.
68. ఏమండీ కరణం గారు గోతిలో పడ్డారే? అంటే, కాదు మషాకత్తు చేస్తున్నా అన్నాడట.
69. ఏమందలో కట్టినా మన మందలో ఈనితే సరి.
70. ఏమయ్యా మా వారు బాగున్నారా? అంటే, అమ్మా బాగానే ఉన్నారు; విత్తనాలు వడ్లు తింటున్నారు, దాపుడు బట్టలు కడుతున్నారు ఆన్నడట.
71. ఏమి అప్పాజీ అంటే కాలం కొద్ది రాయాజీ అన్నట్లు.
72. ఏమిచేసి బ్రతుకుతున్నావమ్మా? అంటే నోరుచేసుకు బ్రతుకుతున్నా బిడ్డా అన్నదిట.
73. ఏంచేస్తున్నావురా? అంటే ఒలకపోసి ఎత్తుకుంటున్నా అన్నట్లు.
74. ఏమిట్రా మేనమామ ముడ్డిలో కట్టె పెడతావు? అంటే, చిన్నాయన అనుకున్నాను అన్నడట.
75. ఏమిపెట్టుక తిన్నావు? అంటే, ఆకలెట్టుక తిన్నానందిట.
76. ఏమిరా వెఱ్ఱిమొగమా? అంటే, ఏమి చిన్నాయనా అన్నాడట.
77. ఏమి పోలిసెట్టి? అంటే, ఎప్పటి మొత్తుకోళ్ళే అన్నడట.
78. ఏమిరా కోటా? అంటే, ఎప్పటిదే ఆట అన్నడట.
79. ఏమీ ఎరుగనోడు ఏకాశిన చస్తే అన్నీ తెలిసినోడు అమావాశ్యనాడు చచ్చాడట.
80. ఏమీ ఎరుగని ఎల్లి పాయె, దొంతులేస్తే దొల్లిపోయె.
81. ఏమీ ఎరుగని పిల్ల మామను మరిగిందట.
82. ఏమీ తోచకపోతే ఎక్కిరించాడట.
83. ఏమీ తోచనమ్మ తోడికోడలి పుట్టింటికి వెళ్ళిందట.
84. ఏమీ లేదంటగానీ ఎల్లుండి పెండ్లంట.
85. ఏమీ దొరకనమ్మకు ఏగాణి దొరికితే ఎందులో పెట్టనే ఎంకాయమ్మా అన్నదిట.
86. ఏమీలేనమ్మకు ఏడ్పులు శృంగారం.
87. ఏమీ లేనమ్మకు ఏతులు లావు, ఉన్నమ్మకు ఆశలు లావు (ఏతులు=ఎచ్చులు, డంబాలు).
88. ఏమీ లేనిదానికి ఏతులు లావు, స్వాములవారికి జడలు లావు.
89. ఏమే వాడి దగ్గర పడుకున్నావు? అంటే, అంత పెద్దమనిషి చెయ్యిపట్టుకుంటే కాదనే దెట్లా? అన్నదిట.
90. ఏమోయి నీకూతురలా తిరుగుతున్నది? అంటే, అలవాటుపడిన ముండను అట్లానే పోనీస్తూ అన్నాడట.
91. ఏమోయి సెట్టి ఏట్లో కొట్టుకుపోతున్నావు? అంటే గడ్డిమోపు అమ్మటానికి అన్నాడట.
92. ఏమోయి నారాయణా, విధవగమనా అంటే, అది చిన్ననాటి మాట ఊరుకో అన్నాడట. (వి=పక్షి, ధవుడు=భర్త, విధవగమన=పక్షిపై పయనించేవాడు, నారాయణుడు).
93. ఏ యీకలపక్షి ఆ గుంపులో చేరుతుంది.
94. ఏ ఎండ కా గొడుగు పట్టినట్లు.
95. ఏ రాజ్యానికి ఏ రాజో అన్నట్లు.
96. ఏ రాయి ఐతేనేమి పండ్లు ఊడగొట్టుకోవటానికి.
97. ఏరుక తినే వాడి వెంబడి గీరుక తినేవాడు పడ్డాడుట.
98. ఏరుకుని తినే పక్షికి ముక్కున ముల్లు విరిగినట్లు.
99. ఏరూరి వ్యవసాయం ఊండూరి వైద్యం.
100. ఏరువస్తే వాన వెలుస్తుంది.